Multipla skleroza (MS) je hronično oboljenje centralnog nervnog sistema koja se karakteriše procesom demijelinizacije kičmene moždine i mozga. Ovo znači da Multipla skleroza spada pod demijelinizirajuće bolesti kod kojih je mijelinski omotač neurona oštećen. Proces demijelinizacije podrazumeva gubitak bele supstance, mijelina koja je sastavni deo nervnog tkiva. Multipla skleroza je vrlo varijabilna, ispoljava se neurološkim simptomima i znacima, i karakterišu je česta pogoršanja, koja ubrzo zatim smenjuju nagla poboljšanja kliničke slike. Nastanak multiple skleroze rezultira problemima različitog stepena, od blage ukočenosti i otežanog hodanja do oslepljenja.

Parkinsonova bolest predstavlja neurodegenerativno oboljenje koje se razvija usled ubrzane degeneracije i odumiranja nervnih ćelija u više regiona mozga, ali pre svih - ćelija koje poizvode neurohemijski prenosnik dopamin, smeštene u mezencefalonu (srednjem delu moždanog stabla). Simptomi Parkinsonove bolesti na početku obuhvataju usporenje pokreta, osećaj ukočenosti ekstremiteta, i podrhtavanje (tremor) šaka. Ponekad mogu biti prisutni svi navedeni simptomi, ali to nije slučaj uvek. Uzrok nastanka Parkinsonove bolesti nije konačno utvrđen. Prema više postavljenih teorija najveća pažnja usmerava se prema mogućoj kontaminaciji okoline pesticidima, ishrani pojedinaca posebno obogaćenoj mlekom i mlečnim proizvodima, kao i ponavljanim povredama glave. Dijagnoza se postavlja sa izuzetno visokom preciznostu na osnovu kliničkog pregleda subspecijaliste sa posebnim iskustvom u lečenju Parkinsonove bolesti i oboljenja poremećaja pokreta. Kao dopunska dijagnostika primenjuje se niz laboratorijskih analiza, kao i magnetna rezonanca (MRI) mozga, a ređe i DAT-scan. Parkinsonova bolest se ne može izlečiti, ali se simptomi mogu značajno ublažiti obezbeđujući neretko veoma uspešnu funkcionalnost obolele osobe. Duboko verujemo, na osnovu naučnih dokaza, da pojedini lekovi mogu usporiti napredovanje bolesti. Međutim, sama odluka osobe koju bolest zadesi, da prihvati borbu i pronađe saveznika na tom putu, menja tok bolesti. Godinama se smatralo da bolest nema nasledni karakter, budući da je kao nasledni oblik prepoznata u retkim rodoslovljima. Ipak, danas se smatra da 10-15% obolelih poseduje izvesnu genetičku osnovu za razvoj bolesti.

Spinalna Mišićna Atrofija (SMA) je retka, ali progresivna i smrtonosna neuromišićna bolest. Deca sa SMA se rađaju bez SMN1 gena, a bolest se manifestuje postepenom, ali progresivnom atrofijom mišića i gubitkom osnovnih životnih funkcija, kao što je hodanje, varenje hrane, gutanje i disanje. SMA ne utiče na mozak i kognitivne funkcije. Kako bi se zaustavila progresija bolesti, kod pacijenata sa spinalnom mišićnom atrofijom se primenjuje farmakološka terapija kao i ortopedske intervencije, asistivna pomogala i kineziterapijski tretman sa ciljem održavanja i unapređivanja funkcionalnosti.

Moždani udar predstavlja oboljenje nastalo prekidom dotoka cirkulacije u pojedini region mozga. Uzrok može biti okluzija (zapušenje) ili pucanje krvnog suda. Manifestacije ovog događaja mogu zahvatiti veoma različite neurološke ili psihičke funkcije, ali su pojedine posebno učestale, kao što su gubitak snage u ruci/nozi ili oštećenje moći govora. Dijagnoza moždaog udara (šloga) se postavlja sa izuzetno visokom preciznostu na osnovu kliničkog pregleda subspecijaliste sa posebnim iskustvom u lečenju Parkinsonove bolesti i oboljenja poremećaja pokreta. Kao dopunska dijagnostika primenjuje se niz laboratorijskih analiza, kao i magnetna rezonancija (MRI) mozga, a ređe i DAT-scan. Istraživanja pokazuju mogućnost da se odgovarajućom stimulacijom povezanom sa specifičnim procedurama vežbanja poboljšanja slabosti rezultati mogu ostvariti čak i mesecima ili godinama posle moždanog udara.

Nakon operacija mozga i kičmene moždine zavisno od vrste operacije mozga i kičmene moždine može doći do različitih funkcionalnih posledica kao što su poremećaji grube i fine motorike, ispada u senzibilitetu, poremećaja u kontroli sfinktera, poremećaja govorno-jezičkih funkcija kao i kognitivnih poremećaja. Kako ove funkcionalne posledice utiču na aktivnosti dnevnog života i kvalitet života, nakon operacija mozga i kičmene moždine neophodna je evaluacija i tretman multidisciplinarnog tima kako bi se osoba što pre vratila prethodnim aktivnostima dnevnog života.

Cerebralna paraliza se kao termin odnosi na grupu neuroloških poremećaja koji se javljaju tokom trudnoće, pri porođaju ili u ranom detinjstvu i trajno utiču na kretanje tela i koordinaciju mišića, držanje tela i ravnotežu. Termin cerebral se odnosi na mozak; paraliza se odnosi na gubitak ili oštećenje motoričke funkcije. Cerebralna paraliza u velikom broju slučajeva utiče na motornu zonu spoljašnjeg sloja mozga (tzv. Cerebralni korteks), deo mozga koji usmerava kretanje mišića.

Kada govorimo o traumatskim lezijama mozga i kičmene moždine najčešći načini povredjivanja su saobraćajna nesreća, pad sa visine, povrede u tuči, pad na ravnom ili rane nanete vatrenim oružijem. Ove povrede se u literaturi često navode kao kraniocerebralne povrede ili neurotrauma Kada govorimo o traumatskim povredama mozga, mozak može biti povredjen direktnim ili indirektnim dejstvom sila povredjivanja. Povrede tada mogu biti lokalizovane na jednom, nekoliko ili mnogo mesta u mozgu. Naročito su opasne povrede koje direktno ili indirektno dovode do oštećenja moždanog stabla Direktne lezije mozga mogu biti: potres mozga (commotio cerebri), nagnječenje mozga (kontuzije, contusio cerebri) i difuzne aksonalne lezije (laesio axonalis diffusa). Indirektna oštećenja mozga nastaju najčešće kada se, krvarenjem u lobanji, formira ugrušak krvi (hematom) koji vrši pritisak na mozak. U zavisnosti od lokalizacije ugruška razlikuju se epiduralni hematom (Haematoma epidurale), subduralni hematom (Haematoma subdurale) i hematom u mozgu (Haematoma cerebri). Krv takodje može biti prisutna u šupljinama u kojima se nalazi likvor (subarahnoidalna hemoragija, hematocefalus). Akutno oštećenje kičmene moždine može biti kompletno ili parcijalno oštećenje kičmene moždine. Kod kompletnog oštećenja, tj. transekcije kičmene moždine, oštećene su sve strukture određenih segmenata kičmene moždine, dok su kod parcijalnog oštećenja zahvaćene samo određene strukture u transverzalnim nivoima kičmene moždine.

Hemiplegija je medicinsko stanje u kome dolazi do paralize jedne strane tela. Smatra se težim oblikom hemipareze, odnosno slabosti ruke i noge na jednom delu tela. Hemplegija nastaje kao posledica oštećenja na mozgu koje može nastati pre rođenja (kongenitalna hemiplegija), za vreme rođenja ili tokom života. Kod odraslih osoba hemiplegija se najčešće javlja kao posledica moždanog udara.

Paraplegija predstavlja stanje potpune oduzetosti dela tela prouzrokovano povredom kičmene moždine koja se može locirati u torakalnom, lumbalnom i sakralnom delu kičme i koju karakteriše delimični ili potpuni gubitak funkcija ispod nivoa povrede. Nakon povrede kičmene moždine, električni impulsi koji bi trebalo da se kreću niz kičmenu moždinu su u prekidu. Kada se to desi gubi se sposobnost za pomeranje ekstremiteta. Stepen gubitka funkcije zavisi od toga gde se povreda desila i koliko je ta povreda ozbiljna.

Tetraplegija, poznata kao i kvadriplegija, predstavlja paralizu izazvanu bolešću (kao što je transverzalni mijelitis ili polio) ili traumom (saobraćajni udes, pad ili sportska povreda) koja rezultuje apsolutnim gubitkom pokreta u sva četiri ekstremiteta kao i trupu. Najčešće paraliza podrazumeva odsustvo pokreta, ali i ispad senzibiliteta. Poremećaj senzibiliteta može podrazumevati osećaj utrnulosti, snižen senzibilitet ili prisustvo bola. U najvećem broju slučajeva kvadriplegija je uzrokovana oštećenjem moždanog tkiva ili kičmene moždine. Kod oštećenja kičmene moždine, lezija je lokalizovana u cervikalnoj regiji (gornjim partijama kičme) između prvog i sedmog cervikalnog pršljena. Nastali stepen poremećaja (najčešće parcijalni ili totalni gubitak funkcije gornjih i donjih esktremiteta) zavisi od lokalizacije povrede u kičmenom stubu kao i obima povrede.

Oštećenje nerva je smanjenje ili prekid signala između mozga i tela, a može nastati usled traume, kompresije ili bolesti. Uzroci lezija perifernih nerava su: kompresija: spondiloza-osteofiti, protruzija diska, spazam mišića, tumori, upalni procesi (tuberkulozni spondilitis) ili trauma.

Neka od pedijatrijskih stanja su cerebralna paraliza, razvojna regresija, disharmoničan razvoj, hipertonus i hipotonus, sindromi zatvaranja neuralne tube, Spina bifida, Tethered cord sindrom, Arnold Chiari malformacija, paraliza i pareza pleksusa brahijalisa, tortikolis, deformiteti kičmenog stuba i stopala kao i retke i genetičke bolesti i sindromi kod dece.